Ufuk 2020: Araştırma ve İnovasyonda Avrupa ile Yarışıyoruz

         Türkiye bugün, araştırma ve inovasyona ayırdığı kaynaklar ve çeşitlendirdiği destek programları ile uluslararası arenada iddialı bir ülke konumuna geldi.

         Konu ile ilgili olarak açıklamalarda bulunan TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. A. Arif Ergin, “Ülkemizin dünyanın en rekabetçi ilk 10 ekonomisinden biri olması adına tasarlanan 2023 Hedefleri’ne emin adımlarla ilerlenirken, araştırma ve inovasyon temelindeki rekabet gücümüz giderek önem kazanmaktadır” dedi.

         Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. A. Arif Ergin’in konu ile ilgili yaptığı açıklamanın tam metni aşağıdadır:

“Türkiye 2023’te Ar-Ge harcamalarının GSYİH içindeki payını yüzde 3'e, araştırmacı sayısını ise 300 bine yükseltmek adına ciddi atılımlar gerçekleştirmekte. Artan araştırma ve inovasyon kapasitemizle, teknoloji üreten ve böylece dünyaya katma değeri yüksek ürünler ihraç eden konuma hızlı bir şekilde ilerlemekteyiz. Bu süreçte, Avrupa ve dünya ile araştırma ve inovasyon alanında bütünleşmenin sağlanması, uluslararası çapta ekonomik ve teknolojik rekabet gücü kazanma adına büyük önem arz etmektedir.

         Avrupa’nın araştırma ve inovasyonda dünyaya açılması hedefiyle 1984 yılından bu yana uygulanan ve tüm emsallerine kıyasla en büyük fonlama aracı olan Çerçeve Programlar, Türkiye için eşsiz fırsatlar sunmaktadır.

         Ülkemiz 2002 yılından bu yana 6. Çerçeve Programı (6. ÇP) (2002-2006) ile bu sürece dâhil oldu. Çok yıllı programlar olarak tasarlanan ve katılımcı ülkelerin bütçe destekleriyle oluşturulan bu programların yedincisi (7. Çerçeve Programı – 7. ÇP) 2007-2013 yıllarında yürütüldü.

         Türkiye 7. ÇP’yi takiben 2014-2020 yılları arasında 80 milyar Avro bütçe ile yürütülecek olan 8.  Dönem Çerçeve Programı Ufuk2020’ye de öncül iki progamda olduğu gibi belirli bir katkı payı ödeyerek Avrupa Birliği’ne üye ülkelerle eşit hak ve statüde katılım göstermeye başlamış bulunmaktadır.

TÜRK ARAŞTIRMACILARI AVRUPALI ARAŞTIRMACILARLA REBAKET EDİYOR

         Ülkemiz, 2002 yılından bu yana TÜBİTAK’ın ulusal koordinasyon görevini yürüttüğü Çerçeve Programlar’da 6. ÇP döneminde öğrenme, 7. ÇP döneminde güçlenme dönemini deneyim etmiş, Ufuk 2020 döneminde ise rekabet avantajını kullanmaya başlamıştır.

         Artan ve çeşitlenen araştırma ve inovasyon destekleriyle ulusal potansiyelimizi etkin biçimde çalışır hale getirdiğimiz bu yeni dönemde, 2015 yılı kapsamında Ufuk2020 Programı’na ödediğimiz ulusal katkının %107’si Türk ortakların başarılı projeleri ile Ülkemize geri kazandırılmış bulunmaktadır. 6.ÇP döneminde bu oran %32, 7.ÇP döneminde ise %80 olarak kaydedilmişti. 6.ÇP’den Ufuk2020’ye ulusal katkıdan geri dönüş oranı 3 katın üzerinde artış göstermiştir.

         Araştırmada mükemmeliyeti yakalayan, dünya çapında çığır açacak kalitedeki projelerin  desteklendiği Avrupa Araştırma Konseyi (European Research Council-ERC) programıyla, 7. ÇP döneminde 7 yılda sadece  6 projemiz desteklenirken, Ufuk2020 adıyla anılan 8. ÇP Programı’nın sadece ilk 2 yılında (2014-2015) 9 projemiz desteklenmiştir. Dünya çapında kalitesi kanıtlanmış toplamda 15 ERC projemize Avrupa Komisyonu tarafından 25 milyon Avro fon aktarılmış ve ayrıca Ufuk2020 döneminde ERC kapsamında ilk defa, sosyal bilimler alanındaki bir projemiz tüm Avrupa’dan sunulan rekabet gücü oldukça yüksek projelerin önüne geçerek destek almayı başarmıştır.  

2015 YILINDA 2 MİLYON AVROLUK GERİ DÖNÜŞ BAŞARDIK

         Medeniyet iddiamızı gerçekleştirmede son derece kritik önemi haiz ve Türkiye araştırmacılarının büyük bir bölümünün faaliyet gösterdiği sosyal bilimler alanında Ufuk2020 bağlamında kaydadeğer bir atılım gerçekleştirmiş bulunmaktayız. 7. ÇP döneminde sosyal bilimler alanında desteklenen projelerimizle yıllık ortalama 1 milyon Avro geri döndürmüşken, 2015 yılında Türk ortakların gerçekleştirdiği projelerle %100’lük bir artışla 2 Milyon Avro geri döndürmeyi başardık.

         Bilgi ve İletişim Teknolojileri, nanoteknoloji, üretim teknolojileri, güvenlik, çevre, enerji, ulaşım gibi alanlarda projelerin desteklendiği Çerçeve Programları’nda Avrupa’nın farklı ülkelerinde faaliyet gösteren  üniversiteler, araştırma merkezleri,  KOBİ’ler, büyük sanayi kuruluşları, kamu kurumları ve STK’lar ortak öncelikler etrafında birlikte  proje gerçekleştirebilmektedir.

         Bazı somut örnekler vermek gerekirse, enerji alanında fonlanan İspanya’nın koordinatörlüğündeki CITyFIED Projesi’ne, Türkiye’den Soma Belediyesi, Soma elektrik ve Üretim Tic. Aş. (SEAŞ), TÜBİTAK Enerji Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi ve MIR Ar-Ge’nin katılımı sağlanarak Soma’daki atık ısının kullanıldığı yenilikçi bölgesel ısıtma sistemleri geliştirildi ve uygulandı. 

         Bir başka ve çok önemli bir alan olan güvenlik alanında  desteklenen İtalya’nın koordine ettiği SECTOR Projesi’ne ise  ASELSAN’ın paydaşlığı sağlanarak ülke sınırlarının korunmasını hedefleyen inovatif bir gözetleme sistemi geliştirildi.  Ayrıca, iki büyük savunma sanayi şirketimiz Türkiye için hassas bir konu olan sınır güvenliğini sağlamak adına insansız kara aracı geliştirilmesi için bir uluslararası işbirliği gerçekleştirdi. Geliştirlen araçlar, seri üretime geçiş aşamasında olup seri üretim tamamlandığında emniyet birimlerine teslim edilecektir. Bu projeyleTürk firmaların elde ettiği bilgi ve deneyim ulusal sınırlar içerisinde yürüttüğümüz kritik ve stratejik milli savunma projelerinde de kullanılmış olacaktır.

         TÜBİTAK olarak, daha önceki Avrupa Birliği Çerçeve Programları’nda elde ettiğimiz deneyimi Ufuk2020’de rekabet avantajına dönüştürmek ve yeni başarı hikâyelerine imza atmak adına ciddî tedbirler ve önlemler almış durumdayız.

UFUK2020 YOL HARİTAMIZI HAYATA GEÇİRİYORUZ

         Ufuk2020’nin tüm teknoloji alanlarında farklı farklı stratejiler ile performansımızı artırmak adına ilgili kurumların da katkılarıyla Yol Haritamızı tasarladık. Başta Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı’nın önemli destekleri, KOSGEB, YÖK, TOBB ve AB Bakanlığı gibi kurumların katkılarıyla Ufuk2020 Yol Haritamızı hayata geçiriyoruz. Bununla birlikte, yaygın ve özelleşmiş farkındalık artırma ve eğitim faaliyetleriyle potansiyel aktörlere ulaşıyoruz. Bu bağlamda TÜBİTAK olarak 2014 ve 2015 yıllarında Ufuk2020 kapsamında düzenlediğimiz 500 etkinlikle 20.570 kişiye ulaştık.

PROJE YAZMA HİZMETLERİNE 33 BİN AVRO DESTEK

         Türkiye’den araştırmacıların, üniversitelerin, araştırma merkezlerinin ve özel sektörün proje başvurularının kalitesini ve başarı şanslarını artırmak adına oldukça cömert ve kapsayıcı bir Destek ve Ödül Programı tasarlamış ve uygulamaya koymuş durumdayız. Akademi, kamu ve özel sektör temsilcilerinin yurtdışında ağ oluşturmalarına yönelik ilgili tüm toplantılara katılımlarını sağlamak adına 1.500 Avro’ya kadar destek sunmaktayız. Ayrıca, Türkiye’den proje sunmaya ve koordinatör olmaya karar veren akademi ve firma temsilcilerini araştırma ve inovasyon fikilerini hayata geçirebilmek adına profesyonel firmalardan proje yazma, proje ön-değerlendirme hizmeti almaları, proje ortaklarıyla toplantı gerçekleştirerek bir araya gelmeleri için 33.000 Avro’ya kadar destekliyoruz.

         Avrupa Komisyonu’na proje başvurusu gerçekleştiren fakat bütçe kısıtı nedeniyle fonlanamayan aktörleri, proje tipine göre değişmekle birlikte 12.000 Avro’ya kadar ödüllendiriyoruz.

         Avrupa Komisyonu’nun koordine ettiği bağımsız değerlendirme sürecinde başarılı olan ve fon almaya hak kazanan aktörleri ise, Türkiye’ye geri döndürdükleri fon  ve projedeki rollerine bağlı olarak ödüllendiriyoruz.

GELİŞMİŞ ÜLKELERLE BİLİM VE İNOVASYON YILI ETKİNLİKLERİ

         Tüm bu çabalarımızı finansal olmayan araçlarla da desteklemek Ufuk2020 stratejimizin önemli bir bileşenidir. Bu bağlamda, Avrupa ile Ufuk2020 Programı nezdindeki entegrasyon sürecini, Avrupa Birliği’nin Çerçeve Programları’nda başarısını kanıtlamış lider ülkelerle geliştirdiğimiz ikili işbirliği stratejileri, programları ve daha geniş çerçevede Bilim ve İnovasyon Yılları ile desteklemekteyiz. Nitekim, 2014 yılında Almanya ile, 2015 yılında İngiltere ile ilan ettiğimiz Bilim ve İnovasyon Yılları nezdinde, bu ülkelerle Ufuk2020 özelinde daha etkin işbirliği geliştirme fırsatları elde edebildik.

       Ülkemizin Ufuk2020 için ödediği katkı payını önümüzdeki yıllarda yükselen bir grafikle geri döndürebilmek öncelikli hedeflerimizdendir. Kuşkusuz, bu uluslararası fonlama aracını daha da etkin kullanarak 2023 Hedeflerimize ulaşmak Ülkemiz adına yeni mekanizmalar, yeni bakış açıları ve yeni tedbirler ortaya koymayı gerektirmektedir. Bu anlamda TÜBİTAK olarak ilgili tüm kurum, kuruluş ve paydaşlarla görüş alışverişi ve işbirliği geliştirmeye son derece açık olduğumuzun altını çizmeliyiz.”